Arktika buzullarındaki ısınma yavaşlayacak

Başak Nur GÖKÇAM

Küresel orta­lamanın üç ila dört katı kadar ısı­nan bu buzul bölgesindeki aşı­rı ve kontrolsüz ısınma­nın yıkıcı sonuçlara yol açabileceği, yaban hayatı­nı tehdit edebileceği ve da­ha sık ve aşırı hava olayla­rının olduğu bir çağı baş­latabileceği belirtiliyor.

Ancak son yapılan araştır­maya göre haberler bir neb­ze olsun iyi. Çünkü önemli bir okyanus akıntısındaki yavaşlamanın, yüzyılın so­nuna kadar Arktika’daki tahmini ısınmayı 2 santig­rat dereceye kadar azaltabi­leceği tahmin edildi.

Araştırma, Kaliforni­ya Üniversitesi araştırma­cıları tarafından yapıldı ve Ulusal Bilimler Akade­misi Bildirileri’nde yayım­landı. Tropiklerden yüksek enlemlere ısı taşıyan akın­tı olan Atlantik Meridyen Devir Dolaşımı’nın (AMOC) ya­vaşlamasının Arktika’da­ki iklim üzerinde olabile­cek etkilerinin incelendiği çalışma, sıcaklıkların ön­görüldüğü gibi 10 santigrat derece değil, yavaşlamanın etkisiyle 8 santigrat derece artacağını gösterdi.

Çalışmaya ilişkin konu­şan Kaliforniya Üniversi­tesi (UC Riverside) Dünya ve Gezegen Bilimleri Bölü­mü lisanüstü öğrencisi ve çalışma yazarı Yu-Chi Lee, “AMOC, ısıyı dünyanın dört bir yanına taşıdığı için ik­lim sistemimizin kritik bir bileşenidir. Zayıflamasının Arktik’e ulaşan ısı miktarı­nı azalttığını ve bunun da ısınma hızını yavaşlattığını bulduk” dedi.

Birleşik iklim modeli kullanıldı

Araştırma ekibi, okyanus, atmosfer, kara ve deniz bu­zu arasındaki etkileşimleri entegre eden birleşik bir iklim modeli kullan­dı. Araştırmacılar, AMOC’nin etki­sini iki simü­lasyon çalış­tırarak izo­le etti: Biri, AMOC’nin artan sera gazlarının etkisi al­tında ya­vaşla­masına izin verdi ve diğeri, tuzluluğu artırmak için Ku­zey Atlantik’ten tatlı suyu çıkararak yapay olarak gü­cünü korudu.

Lee, “Simülas­yonlarımız, gelecekteki Ark­tik ısınmasının ne kadarının AMOC yavaşlamasına bağlı olduğunu açıkça görmemizi sağladı. Yavaşlama ısınma­yı birkaç derece azaltsa da, Arktik ekosistemleri ve kü­resel iklim sistemi üzerin­deki genel etkiler ciddi ol­maya devam ediyor. Yavaş­lamanın nispeten yakın bir zamanda başladığını, bu­nun ne kadar zamandır de­vam ettiği ve devam edip et­meyeceği konusunda hâlâ tartışmalar sürüyor” dedi.

Endişe devam ediyor

Akıntıdaki yavaşlama­sının yarattığı potansi­yel faydaya rağmen, çalış­ma Arktik ekosistemleri için devam eden endişele­ri vurguladı. Deniz buzları eridikçe, kutup ayıları ha­bitat kaybıyla karşı karşıya kalabileceği ve bunun da av­lanmalarını ve hayatta kal­malarını daha da zorlaştı­rabileceği belirtildi. Hatta buzlar eridikçe, daha koyu renkli açık su ortaya çıktı ve bunun da daha fazla güneş ışığını emdiği ve albedo et­kisi adı verilen bir süreçle ısınmayı daha da hızlandır­dığına dikkat çekildi.

Yavaşlama kuşak kaydırabilir

Yavaşlama Arktika ısınmasını biraz azaltabilirken, araştırmacılar bunun başka iklim bozulmalarına neden olabileceği konusunda uyarıda bulundu. En endişe verici olanlardan biri, tropikal bir yağmur kuşağı olan Intertropical Convergence Zone’da olası bir kaymadır. Bu yağmur kuşağı güneye doğru hareket ederse, yağışına bağımlı bölgeler daha sık kuraklık yaşayabilir ve bu da tarımı ve su kaynaklarını etkileyebilir.

“Geçici bir rahatlama”

Akıntıdaki yavaşlamanın küresel iklimdeki rolünün karmaşıklığına vurgu yapan UC Riverside iklim değişikliği doçenti ve makale yazarlarından Wei Liu da “AMOC’nin yavaşlaması Arktik’te geçici bir rahatlama sağlayabilir, ancak bu basit bir iyi haber hikayesi değil. Hem Arktik’te hem de küresel olarak ekosistemler ve hava desenleri üzerindeki genel etki hala ciddi olabilir” diye konuştu.